Ortadoğu'da bu kadar kaosun, çatışmanın olmasının tek nedeni
petrol müdür? Petrol önemli bir faktördür ama petrolden zengin başka ülkelerde
var dünyada (Rusya,ABD,Çin,İran,Suudi Arabistan,Kanada,Meksika,Brezilya) Neden o ülkelerde kaotik durumlar yaşanmıyor?
O zaman petrol dışında başka faktörlerde vardır.
Dış politika
uzmanlarına saygısızlık yapmadan Ortadadoğu'da yaşanan kaotik durumun petrol
dışı nedenlerini tartışmak istiyorum.
1) Araplar gerçek anlamda ulus olamadılar. Bilindiği gibi,
ulus kapitalist üretimin bir sonucudur. Araplar/Arap Ülkeleri petrolden gelen
paralarını sanayi yatırımlarında kullanmadılar. Kapitalizmin en ileri
teknolojilerini ürün olarak günlük hayatta kullandılar. Kapitalist ürünleri
kullanmak ile kapitalist üretim yapmak sonuçları itibarıyla aynı şeyler
değildir. Yani; Araplar/Arap ülkeleri petrolden gelen zenginliklerini sanayi
yatırımına dönüştüremedikleri için kapitalistleşemediler ve dolayısı ile
ulus olamadılar. Bu ülkelerde toplulukların talepleri ulusal olmaktan çok,
aşiretsel ve dinsel temelli olmuştur. Onları zayıf kılan bu durum güçlü ülkeler
tarafından kullanılmıştır.
2) Şu anda kaosun olduğu ülkelerin büyük çoğunluğunun eski
Sovyet yönetimi ile iyi ilişkileri vardı. Eskiden gelen alışkanlıkla şimdide
Rusya ile de iyi ilişkileri sürdürüyorlardı. Bu durum batılı emperyalistleri
rahatsız ediyordu ve söz konusu ülkelerin mevcut ilişkileri değiştirilmeliydi.
Burada gerekçe yapılacak en önemli faktör diktatörlük olabilirdi.Ama bir şey
dikkatlerden kaçmamalı. Bir ülke ne kadar diktayla,dini esaslarla yönetilirse
yönetilsin ABD/AB ile sorunsuz ilişkileri varsa, o ülkelerde kaos yaşanmıyor.
Suriye de durum biraz daha karışık. Kimi amaçlarda Rusya ile
batılı emperyalistler işbirliği içine girdiler. Nedenini aşağıda tartışalım.
3) Hıristiyan dünyası kendi denetiminde olmayan radikal İslamcıları
ülke yönetimlerinde görmek istemiyorlar. Arap/İslam ülkelerinde Hıristiyanların,Musevilerin,seküler
yapıların can güvenliği içinde, sorunsuz
yaşayacakları yönetimler arzu etmektedirler.Bunu sağlamak için ülkenin bölünmesi
gerekiyorsa bölünmesini (Sudan,Yemen,Libya gibi), darbe yapılması gerekiyorsa
darbe yapılmasını (Mısır) desteklemişlerdir.
Suriye işinin "uzamasının" temel nedeni Esad
ailesinin geçmişte genel olarak Müslüman olmayan kesimlere yaşam biçimi ve iş
anlamında geniş özgürlükler tanımış olmasıdır. Bugün batılı
emperyalistlerin (Hıristiyan dünyasının) kaygı duydukları konu, Esad gittikten
sonra yerine gelecek yönetimin Müslüman olmayan kesimlere eskisi kadar toleranslı
davranıp-davranmayacağı korkusudur. Ufukta henüz böyle bir yönetim
göremedikleri için, Hıristiyanlara karşı tutumu denenmiş olan Esad'ı tam olarak
gözden çıkaramıyorlar. Bütün dünyanın karşı olduğunu ve ona karşı savaştığını
söylediği IŞID'ın neden bitirilmediğini de anlamak mümkün hale geliyor.Bir
taraftan IŞID yaşatılarak "cehennem" gösteriliyor, diğer taraftan
"sıtmaya" (Esad) razı etmeye çalışılıyor.
Ortadoğu'daki sorun sarmalına bir de bu açıdan bakılamaz mı?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder